ck mb ne demek?

İşte CK-MB hakkında kapsamlı bir makale:

CK-MB: Kardiyak Belirteç

CK-MB (Kreatin Kinaz-MB), özellikle kalp kasında bulunan bir izoenzimdir. Toplam Kreatin Kinaz (CK) enziminin bir alt birimidir ve miyokard hasarının (kalp kası hasarı) belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Özellikle akut miyokard enfarktüsü (AMI), yani kalp krizi tanısında kullanılmıştır. Ancak, günümüzde daha spesifik kardiyak troponinler'in geliştirilmesiyle CK-MB'nin önemi azalmıştır.

İçindekiler

1. Giriş
2. Biyokimya ve Fizyoloji
3. Klinik Önemi
   • Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi) Tanısı
   • Diğer Durumlar
4. CK-MB Testi
   • Numune Alma
   • Referans Aralığı
   • Yorumlama
5. CK-MB'nin Yerini Alan Testler
6. Sınırlamalar
7. Sonuç

1. Giriş

CK-MB, kreatin'in kreatin fosfat'a dönüşümünü katalize eden bir enzim olan kreatin kinaz'ın bir izoenzimidir. CK enzimi, iskelet kası, kalp kası ve beyin gibi çeşitli dokularda bulunur. CK-MB, özellikle kalp kasında yoğunlaşmıştır. Kalp kası hasar gördüğünde, CK-MB kana salınır ve bu da kan testlerinde ölçülebilir bir artışa neden olur.

2. Biyokimya ve Fizyoloji

Kreatin Kinaz (CK) enzimi, üç farklı izoenzim formunda bulunur:

• CK-MM: Öncelikle iskelet kasında ve daha az oranda kalp kasında bulunur.
• CK-MB: Ağırlıklı olarak kalp kasında bulunur.
• CK-BB: Esas olarak beyin ve düz kas dokusunda bulunur.

CK-MB, iki alt birimden oluşur: M ve B. Bu iki alt birimin birleşimiyle CK-MB izoenzimi meydana gelir. Miyokard hasarı durumunda, CK-MB kana salınır ve kandaki seviyeleri yükselir.

3. Klinik Önemi

Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi) Tanısı

CK-MB, uzun yıllar boyunca akut miyokard enfarktüsü (AMI) tanısında yaygın olarak kullanılmıştır. Kalp krizi sırasında, kalp kası hasar gördüğünde CK-MB kana salınır. Tipik olarak, CK-MB seviyeleri semptomların başlamasından 3-6 saat sonra yükselmeye başlar, 12-24 saat içinde zirveye ulaşır ve 48-72 saat içinde normale döner.

Tanısal Değeri:

• Yükselme ve Düşme: CK-MB seviyelerinde tipik bir yükselme ve düşme paterni, miyokard enfarktüsü tanısını destekler.
• Toplam CK ile Oranı: CK-MB'nin toplam CK'ya oranı da önemlidir. CK-MB'nin toplam CK'ya oranının yüksek olması, kalp kası hasarının göstergesi olabilir.

Diğer Durumlar

CK-MB seviyeleri sadece miyokard enfarktüsü durumunda değil, aynı zamanda aşağıdaki durumlarda da yükselebilir:

• Miyokardit: Kalp kası iltihabı.
• Kalp Yetmezliği: Kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması durumu.
• Kalp Ameliyatı: Kalp ameliyatları sonrası.
• Travma: Göğüs travmaları.
• Rhabdomyolysis: İskelet kası hasarı.

Bu nedenle, CK-MB yüksekliğinin nedenini belirlemek için diğer klinik bulgular ve test sonuçları da dikkate alınmalıdır.

4. CK-MB Testi

Numune Alma

CK-MB testi için kan örneği genellikle venöz kan yoluyla alınır. Sağlık profesyoneli tarafından koldaki bir damardan alınan kan örneği, laboratuvara gönderilir.

Referans Aralığı

CK-MB için normal referans aralığı laboratuvardan laboratuvara değişiklik gösterebilir. Genel olarak, yetişkinler için normal CK-MB aralığı şu şekildedir:

• CK-MB: 0-25 U/L (Ünite/Litre)

Ancak, test sonuçlarını değerlendirirken her zaman laboratuvarın belirttiği referans aralığına başvurmak önemlidir.

Yorumlama

• Yüksek CK-MB: Referans aralığının üzerindeki CK-MB seviyeleri, kalp kası hasarını gösterebilir. Ancak, yüksek CK-MB seviyeleri her zaman kalp krizi anlamına gelmez. Diğer olası nedenler de dikkate alınmalıdır.
• Normal CK-MB: Normal CK-MB seviyeleri, kalp krizi olasılığını azaltır, ancak tamamen ortadan kaldırmaz. Bazı durumlarda, kalp krizi erken evrelerinde veya kalp kası hasarı hafif olduğunda CK-MB seviyeleri normal olabilir.

5. CK-MB'nin Yerini Alan Testler

Günümüzde, kardiyak troponinler (Troponin I ve Troponin T), miyokard hasarının daha spesifik ve hassas belirteçleri olarak kabul edilmektedir. Kardiyak troponinler, kalp kasında bulunan proteinlerdir ve kalp kası hasar gördüğünde kana salınır. Kardiyak troponinler'in CK-MB'ye göre avantajları şunlardır:

• Daha Yüksek Spesifiklik: Kardiyak troponinler sadece kalp kasında bulunduğundan, daha spesifiktirler ve yanlış pozitif sonuç riski daha düşüktür.
• Daha Yüksek Hassasiyet: Kardiyak troponinler, daha küçük kalp kası hasarlarını bile tespit edebilirler.
• Daha Uzun Süre Yüksek Kalma: Kardiyak troponinler, CK-MB'ye göre kanda daha uzun süre yüksek kalır, bu da tanısal pencereyi genişletir.

Bu nedenlerle, kardiyak troponinler günümüzde akut miyokard enfarktüsü tanısında ilk tercih edilen belirteçlerdir.

6. Sınırlamalar

CK-MB'nin miyokard enfarktüsü tanısındaki bazı sınırlamaları şunlardır:

• Düşük Spesifiklik: CK-MB, sadece kalp kasında bulunmaz, aynı zamanda iskelet kasında da bulunur. Bu nedenle, iskelet kası hasarı durumlarında da yükselebilir, bu da yanlış pozitif sonuçlara yol açabilir.
• Kısa Yarılanma Ömrü: CK-MB'nin yarılanma ömrü kısadır (yaklaşık 12 saat), bu da geç başvuran hastalarda tanı koymayı zorlaştırabilir.
• Tekrarlayan Enfarktüsleri Tespit Etmede Zorluk: CK-MB seviyeleri hızla normale döndüğü için, tekrarlayan miyokard enfarktüsleri tespit etmek zor olabilir.

7. Sonuç

CK-MB, kalp kası hasarının önemli bir belirteci olmasına rağmen, günümüzde kardiyak troponinler'in geliştirilmesiyle akut miyokard enfarktüsü tanısındaki önemi azalmıştır. Kardiyak troponinler, daha spesifik ve hassas oldukları için ilk tercih edilen belirteçlerdir. Ancak, CK-MB testi hala bazı klinik durumlarda kullanılabilir ve diğer test sonuçlarıyla birlikte değerlendirilerek doğru tanı konulmasına yardımcı olabilir.